De levensles van Edith Eger (93), schrijfster en holocaustoverlevende: “Vijfenzeventig jaar na de bevrijding heb ik nog steeds nachtmerries. Ik heb nog altijd flashbacks. Tot de dag waarop ik overlijd, zal ik treuren om het verlies van mijn ouders. De verschrikkingen van mijn kampverleden en de moord op mijn familie en geliefden, draag ik altijd met me mee.
Je vindt geen echte vrijheid als je bagatelliseert wat er is gebeurd in het verleden, of als je probeert het te vergeten. We werden indertijd bevrijd van de nazi’s. Maar we waren nog niet vrij. Ik zie nu in dat de schadelijkste gevangenis in onze geest zit, en dat de sleutel in onze zak zit.
‘Hoe zwaar de omstandigheden ook zijn, je hebt altijd een keuze’
Werkelijk vrij zijn is levenslang oefenen. Vrij zijn van beperkte gedachtes over jezelf of van dingen die je in het verleden zijn aangedaan. Het is een keuze die we telkens weer, elke dag, moeten maken. Voor vrijheid is hoop nodig. Hoop betekent enerzijds dat je weet dat lijden, hoe erg ook, tijdelijk is. Anderzijds dat je nieuwsgierig bent naar wat er in de toekomst gaat gebeuren. Hoop stelt ons in staat in het heden te leven in plaats van het verleden, en het opent de deuren van onze mentale gevangenissen.
Herinneren en erkennen van het traumatische dat je is overkomen is iets anders dan blijven hangen in schuld, schaamte, woede, wrok of angst over het verleden. Ik kan de realiteit van wat er is gebeurd onder ogen zien en weet dat ik, hoewel ik dingen en mensen heb verloren, nooit ben opgehouden om te kiezen voor liefde en hoop. In Auschwitz leerde ik dat je altijd een keuze hebt, zelfs te midden van zoveel lijden en machteloosheid als daar. Dat ik dat leerde zie ik als een geschenk.”
Edith Eger schreef de boeken De keuze (leven in vrijheid) en Het geschenk (12 lessen die je leven kunnen redden).
Tekst: Roel van Bekkum
