Ieders rouwproces is uniek als een vingerafdruk. Voor de omgeving is het dan ook altijd even aftasten hoe je de juiste steun kan bieden vanaf de zijlijn. Er bestaat niet zoiets als een universeel tips & tricks pakket. Rouwdeskundige en coach Bart Verschueren van Plan B, zet zeven ‘goede raad’ clichés bij rouw op een rijtje.
Lees ook:
5 vragen aan een afscheidsfotograaf
Clichés bij rouw
Cliché 1: Rouw verloopt altijd volgens vaste fasen en op het eind moet je het accepteren
“Je rouw is in beweging. Dat je na een tijdje niet meer hetzelfde ervaart als in het begin, is mogelijk. En dat je op sommige aspecten diepere niveaus hebt bereikt of een soort berusting hebt gevonden, ook. Maar het rouwproces verloopt niet volgens een bepaald boekje of (vijf fasen-) theorie. Het is niet een soort ‘job’ die je moet volbrengen met acceptatie als finale fase. Het is ook niet nodig om ‘het een plek te geven’ of je dierbare los te laten. Bij Plan B leer je je dierbare op een andere manier omarmen. Wil je graag je geliefde bij je houden, dan is dat helemaal oké.”
Cliché 2: “Ik weet hoe het voelt”
“Begin tegen een rouwende niet over je eigen verlies. We staan er niet altijd bij stil, maar soms doen bepaalde troostwoorden of goedbedoelde raad in een rouwbetuiging meer kwaad dan goed. Wat je wél moet doen is luisteren. Vooral luisteren. Dat is wat ik in de eerste plaats ook probeer te doen. Door middel van een wandeltraject, bied ik een veilige en warme bedding aan iemands verhaal. Een luisterend hart.”
Cliché 3: “Je mag me altijd bellen.”
“Na de drukte van de uitvaart en het regelen van allerlei praktische en administratieve beslommeringen valt een rouwende nogal eens gemakkelijk in een dipje van eenzaamheid. Probeer er juist in déze tijd te zijn. Aan “Je mag me altijd bellen” heeft iemand die rouwt in de praktijk niet zoveel. Zeg het niet. Maar bel zelf. Ook concretere vragen als “Zal ik op maandag voor je komen koken” of “Zullen we elke zondag samen een wandeling maken” hebben meer effect. Denk goed na over waar deze persoon specifiek behoefte aan heeft. Dat biedt zo’n troost!”
Cliché 4: Onderwerp vermijden
“Omdat we nergens geleerd hebben hoe we kunnen rouwen zijn we daar wat onhandig in geworden. Nabestaanden merken dat hun omgeving ongemakkelijke gesprekken probeert te vermijden. De overledene wordt letterlijk ‘doodgezwegen’ en dat kan pijnlijk zijn voor iemand in verdriet. Je helpt de rouwende niet door feiten over het overlijden te verzwijgen, te verdoezelen of mooier voor te stellen dan ze zijn. De waarheid is hard maar ook hel(p)end.”
Cliché 5: tranen? Dan opvrolijken!
“Onze natuurlijke manier van handelen is dat we iemand die rouwt het liefst niet aan het verlies willen laten herinneren. We zorgen voor afleiding en willen de tranen stoppen. Dat werkt niet. Je kan verdriet niet onderdrukken. Aanwezig verdriet zal altijd zijn weg zoeken. Als je probeert het te stoppen, dan zal het zich ergens in het lichaam vastzetten en binnenin schade aanrichten. Het is veel natuurlijker en helend om verdriet gewoon toe te laten. Huilen geeft niet alleen emotionele en psychologische verlichting maar is ook fysiek helend voor je lichaam. Kwetsbaarheid tonen is geen teken van zwakte, maar juist van sterkte. Het vergt moed om dat toe te laten.”
Cliché 6: Tijd heelt alle wonden
“Tijd heelt alle wonden, is een veelvoorkomend gezegde om te troosten. In deze quote zitten twee misopvattingen vervat: de eerste oordeelt dat rouw een ziekte of een wond zou zijn die kan genezen en een tweede is dat het ooit over zal of moet gaan. Nabestaanden kunnen soms erg boos worden over zo’n uitspraak. Tijd alleen heelt niets. Het is wat je doet met die tijd dat gaat bepalen of er heling komt of niet. Bijvoorbeeld bij niet genomen rouw gaat het met de tijd niet beter maar juist erger worden. Dan gaat de wond juist lelijk etteren.”
Cliché 7: Zwijgen
“Alsjeblieft, haal herinneringen op wanneer én zo veel je wilt. Een doodgezwegen overledene sterft namelijk twee keer. De overledene heeft het recht om herinnerd te worden. En de rouwende heeft het recht om te mogen herinneren. Vier het leven dat was!”
Bart Verschueren is Bachelor Psychologie, Brainspottherapeut, en studeerde Systemisch werk en Integratieve Rouw-en Verliesbegeleiding aan de Educatieve Academie te Berchem. Met Plan B biedt Bart rouwbegeleiding d.m.v. wandelcoachgesprekken met mensen die dierbare(n) zijn verloren. Lees meer info op www.jouwplanb.com
Lees ook:
Je uitvaart: sparen of verzekeren?