Zuiniger omgaan met papier: dat doe je zo!

Gratis plastic tasjes zijn afgeschaft. Of beter gezegd: ze zijn vervangen door gratis papieren tassen. Hoe vervuilend is papier? En als de papierberg kleiner moet, hoe doen we dat dan? 

Lees ook:
Tips voor het scheiden van afval

Sinds 1 januari 2016 delen winkeliers geen gratis plastic tassen meer uit. Dat moet zwerfvuil voorkomen en verspilling van grondstoffen tegengaan. Twee jaar geleden is het effect van de maatregel onderzocht. Uit een enquête onder winkeliers blijkt dat er na de invoering van het verbod maar liefst 80 procent minder plastic tasjes worden uitgedeeld of verkocht. Het aantal daalde van 170 naar 35 stuks per persoon per jaar. Tot zover het goede nieuws. Het slechte nieuws: een derde van de winkeliers biedt als alternatief een papieren tas – meestal gratis. 

“Weiger gratis papieren tassen en neem zelf een stevige boodschappentas mee”, adviseert Sanne Janssen van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. “Papieren tassen die eenmalig worden gebruikt, zijn net zo slecht voor het milieu als eenmalig gebruikte plastic tassen. Voor de papierproductie zijn bossen nodig. Houtkap leidt tot verlies aan diversiteit van planten en dieren en tast de natuur aan. Een papieren tas is bovendien minder stevig, niet vochtbestendig en dus minder vaak herbruikbaar dan een van plastic. Papier is kortom geen milieuvriendelijk alternatief is voor plastic. De vervaardiging van een papieren tas die qua sterkte overeenkomt met een van plastic, vergt relatief zelfs meer grondstof.”

Een voordeel van papier is dat het niet bijdraagt aan de plastic soep als het in zee terechtkomt. Maar dat voordeel geldt niet voor de luxe papieren tassen met een plastic laagje die veel winkeliers nu gratis meegeven. Janssen: “Zorg ervoor dat geplastificeerde tassen, liefst na langdurig hergebruik, in de juiste afvalbak belanden: bij het restafval en níet bij het oud papier.”

Gescheiden ingeleverd oud papier is prima te recyclen: er wordt kringlooppapier van gemaakt, bijvoorbeeld voor de printer. Aan hergebruik zit wel een limiet. Janssen: “Papiervezels zijn zes tot zeven keer opnieuw te verwerken. Daarna zijn ze te kort voor de productie van papier. Om onbruikbare vezels te vervangen, blijven er dus steeds nieuwe bomen nodig.” Gerecycled wc-papier wordt deels gemaakt van korte vezels die aan het einde van de cyclus zijn beland. Aan de oud-papierpulp worden wel nieuwe vezels toegevoegd. Toch is dit wc-papier uiteindelijk milieuvriendelijker dan toiletpapier van nieuwe vezels. 

Brievenbussen zónder sticker krijgen jaarlijks zo’n 30 kilo reclamedrukwerk te verstouwen. Janssen: “Zowel een nee-neesticker als een nee-jasticker beperkt het aantal gedrukte folders drastisch. Met een nee-jasticker ontvangen mensen wél het huis-aan-huisblad, met informatie uit de gemeente. Vooral ouderen hechten daaraan. Een aantal gemeenten kiest nu voor een strategie waarbij inwoners met een jasticker uitdrukkelijk moeten aangeven dat ze reclamedrukwerk in de brievenbus willen ontvangen. Mensen die nauwelijks geïnteresseerd zijn in reclame zijn daarmee al gewonnen voor een milieuvriendelijkere aanpak.”

We hoeven niet rigoureus van papier af. Kranten, boeken en tijdschriften zijn niet alleen handzaam, de informatie beklijft ook beter dan bij lezen vanaf een scherm. Veel media worden bovendien gedrukt op gerecycled papier en belanden vervolgens keurig bij het oud papier. Daar komt bij dat vooral ouderen abonnementen delen of kranten en tijdschriften doorgeven. Dat sluit aan bij een milieubewuste houding én geeft een prettig gevoel. Ruil bijvoorbeeld landelijke dagbladen of tijdschriften tegen de regionale krant. Of hang ze in een herbruiktasje aan de deurknop bij een buur of kennis. Met een kaartje met verwijzingen naar interessante of opvallende artikelen een leuke manier om contact te houden, als spontaan binnenlopen ingewikkeld is. 

Lees ook:
Minder plastic afval produceren doe je zo

Tekst: Maria Aarts