Iedereen heeft moedervlekken op zijn huid. De één krijgt ze al vanaf de geboorte mee, de ander ontwikkelt ze pas jaren later. Met die goedaardige hoopjes pigmentcellen is niks mis. Toch doe je er goed aan om ze zo nu en dan even te controleren, omdat sommige moedervlekken kunnen veranderen in een melanoom. In de categorie ‘beter voorkomen dan genezen’ legt dermatoloog Rieke Driessen van het Radboudumc uit waar je op kunt letten.
Moedervlek
Een moedervlek is niet meer dan een plek die in de huid groeit waar meer pigmentcellen in zitten dan in de omliggende huid. Wist je dat ieder mens gemiddeld 25 moedervlekken heeft? Waardoor moedervlekken precies ontstaan is nog niet duidelijk. “Feit is wel dat blootstelling aan zonlicht en genetische aanleg de kans op moedervlekken vergroten,” zegt Rieke. “Helaas is het zo dat het risico op een melanoom, de kwaadaardige variant van een moedervlek, groter is bij mensen met veel gewone moedervlekken (meer dan 100) of vijf of meer atypische moedervlekken. De moeite van het controleren waard dus!”
Het lelijke eendje
Een gewone moedervlek is meestal bruin van kleur en kan vlak, bol of hobbelig zijn. Een atypische moedervlek springt er vaak meteen uit tussen de rest van de moedervlekken. “In de medische literatuur noemen we dit ‘the ugly duckling sign’, oftewel: het teken van het lelijke eendje.”
Checklist voor moedervlekken
Onderstaande checklist maakt in een oogopslag duidelijk of jouw moedervlek zo’n lelijk eendje is en vraagt om een bezoekje aan je huisarts:
- De moedervlek wordt groter (een kwaadaardige moedervlek is vaak groter dan een gewone moedervlek)
- De moedervlek verandert van kleur (een kwaadaardige moedervlek heeft vaak meerdere kleuren bruin en daarnaast soms zwart, rood, paars, blauw, grijs of een witte kleur)
- De vorm van de moedervlek verandert, hij wordt bijvoorbeeld asymmetrisch of grillig
- Hij jeukt, steekt of doet pijn
- De moedervlek bevat korstjes
- Hij bloedt
- Hij valt bijzonder op omdat deze moedervlek er anders uitziet dan de andere moedervlekken
Voldoet jouw moedervlek aan twee of meer van bovenstaande punten? Ga dan naar een huisarts. Die kan een eerste beoordeling doen en checken of het daadwerkelijk om een moedervlek gaat, of om bijvoorbeeld een ouderdomswrat. Bij twijfel stuurt de huisarts je door naar een dermatoloog. “Een bijzondere moedervlek betekent nog lang niet altijd dat je huidkanker hebt. Om dat te achterhalen doet een dermatoloog microscopisch onderzoek, waarvoor de moedervlek wordt verwijderd. In 2018 werden 7000 nieuwe gevallen van melanoom geconstateerd, dat is een verviervoudiging ten opzichte van 1990.”
Voorkomen is beter dan genezen..
Een handige truc om de ontwikkeling van bepaalde moedervlekken in de gaten te houden is om er eens per maand een foto van te maken. Op die manier registreer je veranderingen sneller. Daarnaast is het handig om bij verdachte plekken even iemand te vragen om mee te kijken. En verder? “Smeren, smeren, smeren. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden. Het beste is natuurlijk om gewoon niet te veel uitgebreid te zonnen. Wanneer je wel veel in de zon komt bescherm je jezelf met kleding en een zonnebrandcrème met minimaal factor 30. Zorg dat je niet verbrandt. Door deze maatregelen te nemen kun je het ontstaan van meer moedervlekken, huidveroudering, zonneschade en verschillende vormen van huidkanker daadwerkelijk voorkomen.”
Meer informatie
Op de website van stichting melanoom vind je meer informatie over melanomen, inclusief verhelderende afbeeldingen. Kanker.nl is het betrouwbare informatieplatform voor (ex)-patiënten en hun naasten. Je vind er door artsen gecontroleerde informatie over kankersoorten, alle behandelingen en gevolgen van behandeling. Daarnaast kunnen mensen er in een veilige omgeving ervaringen uitwisselen en anderen ontmoeten. Ook vind je er aanvullende hulp bij jou in de buurt en tips wat je zelf kan doen.
